I dashur Koço!
Sepse më pëlqen të të thërras kështu. Mbase më kujton vitet e fëmijërisë, pjesën jo mëkatare të jetës sime, ku thërrisja kështu miqtë e mi të parë të fshatit minoritar, tashmë të harruar dhe të zëvendësuar me miq të tipit Role, Vaid dhe Pilo Zymbyli, më mëkatarë se Ai që i krijoi. Pra, më kujton fshatin tim të fëmijërisë së largët, ku ky emër ishte kaq i shpeshtë, sa ç'janë Kostat dhe Jorgot në Greqi.
Por është edhe një arsye tjetër, Koço, që të ndjej shumë pranë. Paçka se nuk jemi njohur kurrë nga afër. Gjithnjë e më shumë më ngjit poezia jote. Dhe pas asaj, lavires, dorëzohem krejt, jam krejt i pa fuqishëm. Mund t'i rezistoj tundimit të një Afërdite, nuk heq rrobat e mia menjëherë, siç bën Rolja i Nju Jorkut, në ato klabet ku kërcejnë skandinavet në Rixhvud, për "të kërcyer" me to. Vetë e thotë, unë nuk shpik gjë, as kam sy për të parë gjer atje. Mund t'i rrezistoj edhe tundimit të ideollogjisë fashiste, prej një shisheje vere të Duçes, që mund të më dhurojë Ndueja i Bolonjës, ish patrioti i një pjese tjetër të dashur të jetës sime, ama tejet mëkatare, për shkak të ambjentit, asaj të Mirditës, Ndueja, pra, mbase mëkatari më i fshehur i shoqërisë sonë skandaloze (mbase edhe për hir të udhëheqjes), që e ka siguruar udhëtimin e saj për në Skëterrën e Dantes.
Jam mrekulluar me ciklet e tua të fundit, Koço. Më kanë prekur, më kanë pëlqyer. Gjithnjë e më shumë, ti shkundesh nga tepërimet, ia heq një nga një rrobat së dashurës, për të parë në çarçafët e tua, trupin e saj të mrekullueshëm. Poezia jote kështu është tani, miku im. Si ato gratë mahnitëse në shezlogët e verës, që kamarosin me trupin e tyre, ku nuk gjen as një gram të tepërt, me atë lëkurën e bronztë, thua se zoti e ka bërë qëllimisht, të shkosh ti e t'i vësh nënshkrimin.
Është poezia që më pëlqen. atë mundohem të bëj edhe unë, Koço. Kuptueshëm, pa shumë moral, jetësisht, me emocione të nëndheshme. Që vijnë nga poshtë, nga nënrëra, si kumtet e një gruaje, nga nënlëkura e saj, si kënga e ëmbël e një vere, pas thartirës së fillimit.
"Botë
e copëtuar në mijra botë,
që ndizen e shuhen përditë..."
Hë, miq, bukur, hë? Ec e mblidhe veten mes këtyre kristaleve, mes këtyre botëve të vogla. Këtë e bën vetëm poeti, se gurgulis atomet, se përndjek të padukurën.
"Tani
rrezja, era, ajri, uji
luajnë me mua,
më prekin lehtas, më përkëdhelin..."
Ka këtu ndonjë shtirje, ndonjë sforcim, ndonjë gjë të gënjeshtërt? Ka vetëm shkencë jetësore, përvojë ndjesore të hedhur në vargje. Një sinqeritet prej fëmije. Një lehtësim, si ofshamë, që del nga shpirti. Oh, shyqyr, që qenka kështu! Sa mirë që është kështu!
Dhe ajo poezia e mrekullueshme "Sendërtimii poezisë".
"Dhe fjala
tek vargu
u serëndit
në hapësirën e vet
si ta kish përjetësisht".
Për nder, është një hymn për poezinë, është një rregullore e brendshme e poetit. Unë do ta shtyp dhe do ta mbaj në xhep. Sepse do të shpjegojë tek të tjerët origjinën e poezisë sime, më mirë se unë vetë. Aman, më qafshi, lexojeni fjalë pas fjale, o miq. Tingulli, rrokja, fjala, vargu, poezia - avjon, që rend tek të tjerët. Vetë jeta jonë, e qëmtuar në bërthamë, atom pas atomi. Një mrekulli! Tek libri i ri që po bëj, kam një cikël të tërë, rreth 30 poezi për poezinë, një bashkëbisedim me të. Asnjë nuk është kaq e realizuar, kaq e vërtetë, sa kjo e Koços! Hë, më të lumtë, o mik! Kështu plotësohemi, kështu bashkërendohemi! Mbase e marr këtë vjershë të shkëlqyer, nëse më lejon ti, për ta vënë në krye të vjershave të mia. Vjersha për të dashurën janë ato, për POEZINË. Dikur i donim dashnoret e para të gjithë bashkë. Kush të mundëte i pari. Dikur i shkëmbenim poezitë për to. Përse mos ta bëjmë edhe tani. Sikur na iku mosha... GRIGOR JOVANI
U linda në Jorgucat të Gjirokastrës më 1959. U rrita në Laç. Studiova Filologji. Pasi punova për dy vjet mësues letërsie në Mirditë dhe Krujë, deri sa u largova nga Shqipëria kam qenë gazetar profesionist. Prej vitit '91 jetoj familjarisht në Athinë, ku jam marrë me shtypin e emigracionit. Kam qenë në kohë të ndryshme kr/redaktor në gazetat "Zëri i emigrantit", "Rilindja XXI", "Tribuna", në revistën "Pelegrini" dhe drejtor i gazetës "Albanews". Aktualisht, shkruaj letërsi dhe botoj e drejtoj revistën letrare dhe artistike "Pegasi".
“Grigor Jovani ka lindur “Ditën e Gënjeshtrave”, për të thënë në poezi Të Vërtetën”.
NAUM PRIFTI
(Nju Jork)
“Është vështirë të gjesh gjetkë një pikëtakim të tillë, të cilin edhe Morrisey i Madh i lirikës do ta kishte zili. Është fjala për pikëtakimin tipik të poetit Grigor Jovani, i cili vjen mitik në poezinë e tij. Jovani del nga kuadraturat ballkanase dhe krijon anën pikëtakuese Perëndimore, duke sfiduar parësoren dhe duke i dhënë shans dytësores”.
FATMIR TERZIU
(Londër)
“Sjell vlera të mrekullueshme ky poet i vërtetë. I hoqa mënjanë, mezi kursehen në këto kohë. T’i kem aty, kur shpirti të ndjejë dimër...”.
FARUK MYRTAJ
(Toronto)
“Mund të them pa frikë se shtëpinë vjershave ua ke ndërtuar me gurë të skalitur, betonarme, që nuk e shembin dot as breshëri, as dëbora e tufani dhe as tërmeti me nëntë ballë. Shtëpia e vjershave të Grigor Jovanit qëndron e fortë dhe e patundur në mjedisin e poezisë më të arrirë shqipe”.
HYSKË BOROBOJKA
(Tiranë)
“Unë, që zakonisht ruhem nga superlativat, pasi lexoj poezitë e tua, them që je poet i mrekullueshëm, Grigor, gjithnjë befasues. Je poet i lindur, vllajo!”
ALBANA MËLYSHI-LIFSCHIN
(Bruklin)
“Poezia e Grigorit ka një qartësi që të habit me reflekset e dritëzave, nga përthyerjet në prizmat poetik dhe jetësor. Syri i hollë vëzhgues, depërtimi në labirinthet dhe të fshehtat e shpirtit të njeriut, veshja me një vello të butë hënore e motiveve jetësore, të ngritura në art, i japin poezisë së tij brishtësi, freski dhe veçanti”.
MYSLIM MASKA
(Athinë)
“Ndihem e respektuar dhe shumë e kënaqur me poezitë e Grigor Jovanit. Mundësisht, sa më shumë prej tyre, aq më ushqim për shpirtin. Më pëlqen, sepse shpesh ajo më ngjan me reflekset e asaj copëze kristali, që duke e vështruar, të krijohet përshtypja se brënda kësaj mase të magjishme do gjesh labirinthe pafund ndriçimesh.”.
LINDITA AGOLLI
(Tiranë)
“Vërtet të bukura poezitë e Grigor Jovanit. Të mrekullueshme! Më të koncetruara se vera që dehu Polifemin. Poezitë e tij, pa veçuar asnjerën, janë vërtet si një verë e vjetëruar, që sa më shumë të pish, aq më tepër do që ta ngresh gotën”.
NDUE LAZRI
(Bolonjë)
“Një poezi që të bëhet e dashur dhe të intrigon, aq sa ti, si lexues, ke njohur një poet jo të lodhshëm, por një bashkëbisedues të sinqertë dhe një mik të madh të njeriut”.
STEFAN MARTIKO
(Athinë)
“Jovani poet është tejet i çlirët, tejet i natyrshëm e komunikativ, tejet i ndjerë. Xixëllimi i poezisë së tij është në të përditshmen, pa asnjë lloj autocensure, por me një liri të habitshme. Në dukje të thjeshta, të gjitha poezitë kanë filozofinë, përjetimin e thellë, figuracionin e mjaftë për të shprehur me veshjen më të bukur mendimin”.
VAID HYZOTI
(Rixhvud)
“Ti fluturon me një kalë të magjishëm, miku im, me Pegasin. Ndaj krijon vargje të tilla. Dikur kisha bërë edhe unë një poezi, në qelinë e burgut: “Erdhi Pegasi në qelinë time”. Tani vjen tek unë ti, me kalin tënd fluturak. Me poezinë tënde të mrekullueshme”.
VISAR ZHITI
(Romë)
“Miku ynë, Grigor Jovani, është trajektore e spikatur në qiellin e poezisë së krijuesve jashtë Shqipërisë (ndoshta është ky qiell edhe më i kompletuari me yje). Kështu na vjen vlera e tij, duke u informuar me poezinë më të mirë që bëhet në Amerikë, Itali, Angli, Greqi e gjetkë”.
NOVRUZ ABILEKAJ
(Athinë)
“Poezi që botohen në vend të fjalëve të një urimi. I lexoj me një frymë, se ato dreqka janë një grimë, si sheqerkat e dashura të nënave korçare, përpihen menjëherë. Dhe më vjen të them, se ai që ka zemër të sëmurë, mund t’i kërkojë Grigor Jovanit një të re. Ai shejtan ka sa të duash”.
ROLAND GJOZA
(Nju Jork)
“Duke lexuar poezitë e Grigor Jovanit nuk mund të jesh indiferent, sepse ato të ngjiten pas shpirtit, si pjesëz e ndjesive të tua si lexues e kjo sepse ai është tepër i sinqertë në atë çfarë ka përjetuar e mishëruar në vargje, që në dukje mund të shfaqen të thjeshta, por gurgullojnë si burimet poshtë gurëve e fletëve, për t’u shfaqur më pas kristalore”.
KOLEC TRABOINI
(Boston)
“Këndo, Grigor Jovani, këndo këngën e bukur,/ atë këngë, që shpirti ta thotë,/ si dallgë, si valë, si e erë lehtë/ të bjerë zemrave tona, si puhizë e ngrohtë!”
PETRAQ J. PALI
(Virxhinia)
“Të shkurtra vërtet poezitë e Grigorit, por a s’janë të çmuar diamantët, pikërisht mes pakësisë sëformës së tyre?”
THANAS BOÇI
(Athinë)
“Në radhë të parë të uroj për keto poezi, që më dhanë kënaqësi të veçantë. Jo vetëm që jeni PURE i pastër në poezinë që shkruani ( siç thotë për juF.Terziu), por shumë i pastër dhe dashamirës në mendimin kritik ndaj miqve. Lum ata/ ato, që të kanë pranë!”
JULIA GJIKA
(Amerikë)
“Kjo poezi është një rrugëtim pa fund në botën e brendëshme të Grigor Jovanit, që rreket “të pushtojë” e të qetësojë shpirtrat tanë të munduar. Poezitë e Jovanit kanë një varg konciz, të lirë e bashkëkohor, ku të gjithë ne, miq e lexues të tij, e ndjejmë veten aq pranë, sikur të ishim pranë oxhakut të ngrohtë të shtëpisë së tij, në një ditë dimri”.
MIHO GJINI
Mjeshtër i Madh
“Na shtove bukën e kësaj vere, t’u shtoftë bereqeti! Të falenderoj për këto poezitë e bukura, secila sjell metaforisht një fabul, sa të këndshme, aq edhe mbreslënëse”.
AGIM BACELLI
(SHBA)
“Unë u përpoqa të të ndiqja në udhëtimin tënd brenda vetes, por nuk munda, u dorëzova, mbeta pas dhe kërkova gjirin tim, më të qetë, por nuk më linin ato dallgë, që më ngrite ti në mendje dhe në zemër, o Gole. Po me mua ç’pate?! Apo, ç’desha unë, që u ngatërrova me detin e shpirtit tënd?!”
LLAZAR VERO
(Filadekfia)
“Të bëj portretin poetik të Grigor Jovanit? Poet lirik i mrekullueshëm, ironik dhe i drejtpërsëdrejti, plot vezullime ngjyrash, ku në një pasqyrë të madhe sa bota sheh fytyrën e njeriut, nëpërmjet një vetvetjeje plot nerva, ndjenja e pasione të sinqerta...”
PIRRO LOLI
(Tiranë)
“Grigor Jovani luan me poezinë e tij, pse e ka nënshtruar plotësisht atë, vendos ai se në ç’monopate apo bulevarde do ta shpjerë, sa hapësirë do t’i lejojë, në ç’oktavë ta ngrejë apo ulë zërin. Poezia e mirë, si kjo që kemi në duar, detyrimisht është ngushëllim, shpresë, kurajë”.
ROBERT GORO
(Athinë)
“Të paça, o këngëtar, me shpirtin më fisnik,/ me ty sot derte qava, poezia jote mallet m’i ndezi,/ atje ku ti Greqisë, me fjalën e bukur shqipe i flet,/ porsi rrezja e dritës, në një bukuri mëngjezi!”
LLEMADEO
(Gjermani)
“Poezia jote të përkëdhel e të çjerr, të ngroh e të shkakton mornica, të mjegullon sytë e të dhuron një buzëqeshje. Je poet i vërtetë, Gole, e di apo jo? ”.
ZHANETA LAZRI
(Bolonjë)
“Kantina poetike e Grigor Jovanit, prodhon verë me cilësi të lartë. E di që e dini, por pse po e rikujtoj, nuk ka ndonjë të keqe...”
PILO ZYBA
(Monemvasia)
“Shpirti ma ka një maraz:/ do desha vargjet e mia/ të m’i çojë kali Pegas/ në Athinë, tek Gole miku,/ ku selinë ka poezia!”
PANO TAÇI
(Tiranë)
“Asnjë e shtënë tronditëse. Asgjë solemne. Magnetizim që të tërheq. Poezi sa rrënqethëse, aq dhe balsam qetësues. Një “sëmundje”, nga e cila nuk mund të shpëtosh, por infektohesh. Dhe që të duhet shumë mund, për të shpëtuar prej saj. Nëse dëshiron të shpëtosh, gjë që e konsideroj të pamundur”.
ALUSH AVDULI
(Sarandë)
“Mos, o Gole! Mos bëj vjersha të tilla, si ajo me titull '”Orë e çakordisur”, i dashur mik, se mirë ti je i “çakordisur” krejt, por na bën edhe ne të lëngojmë dhimbshëm për atë të shkretë... çakordisje”.
DILAVER BAXHAKU
(Tiranë)
“Usta” më është Grigor Jovani,/ Prej tij dua të vjedh ndonjë varg./ Sado që plasa nga “inati”,/ Mbeta pas tij, si çirak”.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου