"Vreshtat e Dionisit"

Poezi
GRIGOR JOVANI

Nga libri në proces: 

"Vreshtat e "Dionisit" 

( Ia kushtoj tim eti, të pasionuarit pas vreshtave)

Cikli:

Deti dhe 

Dashuria

Përpara nisjes

            për në Monemvasia

Kur i rregulluam të gjitha:
sistemuam seicili valixhen e tij,
kontrolluam çezmat dhe dritaret,
përgatitëm makinën për udhëtim,
unë befas thirra:

Oh, po si harruam, shpirti im?!

Të deklarojmë të blertën tënde të syve,
tek organet kopetente të rendit!
Ngaqë atje ku do të shkojmë
mbretëron kjo ngjyrë,
mund të thonë se u vodhëm
mbretëreshën e vendit...

Mos qesh!
Afër Spartës shkojmë... Në ato anë,
kjo ka ndodhur dikur
me princat trojanë.

Fat i çuditshëm

Ditën që do të niseshim me leje,
hodha kalimthi disa vargje
në një bllok-kalendar, që bleva diku,
në një kantinë.
Fleta thosh:
7 gusht, 2009,
e shtunë.
Por ç’fat të çuditshëm, që kam unë:
Të marr me vete, në pushime,
gruan dhe dashnoren:
Poezinë!

Guacka

Jam guackë e zbrazur.

Poshtë diellit
mbushem me ngjyra,
ndriçoj nga brenda.

Anës detit
mbushem me dallgë,
tregoj legjenda.

Provo të më thyesh:
do shpërrthejnë erërat,
që kam përbrenda.


Grerëza
“Puth çupa dhe zbraz kupa...”
                         K’HAJAMI

Prej gjirit tënd të vogël ngacmimtar,
enjtur nga pickimet e marsit djaloshar,
m’u hodh në gji një grerëz flatrandritur
dhe i ra të fikët, ashtu krejt papritur.
I fërkova ballin butësisht, për ta përmendur.
Çeli sytë. Nuk kishte ndërmend për të rendur.
Më nguli thumbin e saj tinëzisht, pak nga pak,
duke më lënë trazim të ëmbël në gjak.
Pastaj tha: “Ky helm s’të vdes! Por hera-herës,
duhet ta marrësh si dozë, krahas verës!”

"... pak verë, pak det dhe dashurinë time!"

MARINELA

Zgalemi

Për këtë zgalem,
që bën figura në ajër,
si akrobat,
para se t’i sulet peshkut,
që paksa
nxjerr kokën të shikojë
ç’ndodh jashtë,
në botën përtej ujit,
turistet nuk ngopen
së harxhuari në çast
filmat e gjithë muajit.

Shkrepin pa pushim:
“Trak! Trak!”
Mbase zgalemi
ka bërë kontratë me dyqanin,
që shet filma “Kodak”.

Zjarri dhe hiri

Ishte i pakët trupi yt dhe gjiri
si i një fëmije,
një grusht.

Nëse fiket zjarri, të ngroh dhe hiri,
kur e gdhin anës detit,
në gusht.

Monemvasia

Derisa dielli këtu është kaq i nxehtë,
sa shkrin dhe fjalët që shkruaj vjershave,
përgjersa hëna qenka kaq e trishtë,
saqë shoqërinë tonë kërkon mbrëmjeve,
gjersa deti psherëtin me gjoksin e brishtë,
tek e nanurisim si fëmijë netëve,
atëhere, e dashur,
po ulem të shkruaj një vjershë të re,
sa i kam të gjalla imazhet.

Kaq të bukur dua ta bëj këtë vjershë,
si të të kem fotografuar ty,
me sfond peisazhet.

Helena e Trojës

Mos besoni legjendën!
Helena në Spartë
nuk u kthye dhe pikë!
E gjitha është lojë
e poetëve antikë:

Me demek, Dashuria,
nga Lufta ka frikë...

Mos u besoni!
Pas Rrëfimit të Kthimit
fshihet gënjeshtra.
Dashuria e Helenës,
mbyllur në shishe,
bredh nëpër detra.

Fatale

E bukur piktura në mur:

mjedis tropikal,
dallgët zvarrisin në breg
trarë gjysmë të zhytur.

Po anija? Anija ç’u bë?

Duke marrë me vete dashuritë,
në atë varr të lëngshëm
është mbytur.


Oktapodi

Para se ta shtronim në tryezën tonë
mbi një pjatancë të porcelantë Kine,
tetë këmbë kishte. Domethënë,
tetë palë këpucë fine.

Sidoqoftë,
ne do ta hanim me gjithë këmbë,
bashkë me këpucët llustrafine.


Vera

Na shqetësoi të gjithë paniku yt:
“Pas, në kopësht, po digjen qershitë!”,
the, ashtu e trembur, para derës.

Rendëm jashtë.
S’kishte rënë asnjë zjarr.
Xixëllonjat kishin koncertin e verës.

Momenvasia, 

ku strehohen në verë dashuritë e mia

(Vepër e piktores gjermanogreke CHRISAFO)

Peisazh i zbrazur

Dikur ky breg ka qenë kaq i bukur,
e dashur.
Ç’të të them tani!
Fluturonin mbi të
ca pulëbardha të bukura!
I mblodha një vere
nëpër poezi...

Tani ka mbetur një peisazh i zbrazur,
ky që sheh ti.

Preferencë

Nuk më pëlqen,
kur u vesh vitheve,
pantallona të ngushta.
Ngjan më e lirë,
mbrëmjeve,
me funde të gjëra.

Kur heq bluxhinset,
ngjan me një midhje:
ashtu, pa guackë,
rrufitesh e tëra.

Oqeani

Qëndronim përballë.
Heshtnim vetvetiu.
Fjalët shpesh herë
të tepërta janë.

Si uji i mbledhur
pas një shiu
mbi oqean.

Deti dhe bregu

Kur je në det
shikon bregun që afrohet,
herë ulet - herë ngrihet.

Kur je në breg,
shikon detin që hepohet,
herë ngrihet - herë ulet,
sipas motit.

Kur i shikon të dyja nga lart...

Natyrisht, nëse mund t’i shikosh
nga Karroca e Zotit.

Dashuri të pangjashme

Kur Monemvasia kishte heshtur e tëra,
dhe në vesh vetëm deti më çonte
ca morse të vagët,
nga veranda e hotelit shikoja në qiell
disa yje të largët.

E dija:
kishin mbetur pa u shuar akoma
dashuritë e mia të para,
të pangjashme.
Më tundnin dorën dhe u çonin të fala
dashurive të tashme.

Trëndafilat e bregdetit

Je si trëndafilat
e bregdetit.

Gonxhe çel
vetëm në pranverë.

Gjëmbat s’të mungojnë
asnjëherë.

Anije të mbytura

Ç’bëjnë nëpër limane
këta njerëz të ngeshëm,
që harxhojnë kohën duke parë
varkat që tunden nëpër mole?
Duan të frymëmarrin dhe ata
me mushkëritë e ujit, që filtron
në sa e sa dete?

Apo mos presin
të dalin nga thellësitë
ëndrrat e mbytura të një jete?


Anija

E bukur piktura në mol:

mjedis tropikal,
dallgët zvarritin në breg
trarë gjysmë të zhytur.

Po anija? Anija ç’bë bë?

Duke marrë me vete
dhjetra dashuri,
në një varr të lëngshëm
është mbytur.

Sarandë.
Plan për udhëtim...

Kësaj vere,
u mbush mëkate shpirti im,
për shkak të luleve
dhe mushtit.

Në Kishën
e Dyzetë të Shenjtëve
do kërkoj ngushëllim,
në fund të gushtit.


Përsjellësi i deteve

Anijet, prej këtej
nisin udhëtimet e gjata,
në të njejtin mol ankorojnë
në kthim.
Dënimi i Poseidonit
për mbretin dinak nga Itaka,
s’ka mbarim.

Peshqit

Janë kaq të zellshme
këto vajza me stoli marinarësh,
në klubin e pasmesnatës,
ku për t’u parë
ndezin qirinj.

Ende pa u paguar porosia e parë,
ato kanë peshkuar
levrekë të rinj.


Portofoli

Në feribot,
në kohën kur të puthja,
nga xhepi pas,
më vodhi portofolin
një djalosh.

Për fat,
ashtu si dhe zemrën,
e kisha bosh.

Privilegj

Ëndërrojnë
edhe brenda në ëndrra...

Ua dha Zoti këtë privilegj!
Ngaqë i quan
të vetët.

Këtë e bëjnë veç të marrët,
detarët
dhe poetët.

Grua

Kam dëshmitar hënën që të mbron,
kam dëshmitar agimin që të zgjon,
kam dëshmitar detin që të lan,
kam dëshmitar flladin që të than,
kam dëshmitar erën që të kreh,
kam dëshmitar dritën që të deh,
kam dëshmitar Zotin që të njeh
më mirë se unë:

Se të dua shumë!

Prapë mirë…

Ndodhi një herë në rininë time:
harrova emrin e të dashurës
dhe porsa qemë fejuar (!)

Mendo t’i harroja ngjyrën e syve,
të blertën e lulëzuar!

Shkaku

Nuk është vetëm se nuk ishe e bukur -
mund të prisja:
koha mund të të prekte me shkopin e saj,
mund të shndërroheshe për mirë,
si Hirusha.

Por kur të putha,
shijen e tjetrit kishe akoma në gojë,
ishte e hidhur gusha.


Dialektike

Dikur isha djalë i ri,
bëja dashuri
çdo natë.

Tani më ngjan
se nata bie më shpejt
dhe është kaq e gjatë!


Streha

Kërkova strehë
të shpëtoja nga shiu.
Ti s’humbe kohë dhe rast…

Në vend të më thaje,
më hodhe në shtrat.

Nën trupin tënd të djersitur,
më ngjante vetvetja
zog i qullur në fund të një honi.

Shpëtova nga shiu
dhe më zuri cikloni.

Adresa

Mërzitur do jesh…

Letrat sërish
t’u kthyen pas,
ndaj u trishtove.

Zemra ime s’ta tha:

Ndërroi adresë,
kur u largove.

Dy fjalë

Shkrova dy fjalë mbi rërë,
i shoi dallga.

I shkrova mbi dëborë,
u shkri në mëngjes.

I shkrova me shkumës në mur,
i zhgaravitën fëmijët.

Doja t’i shkruaja vazhdimisht
fjalët “Të dua!”,

por ato u mërzitën së luajturi
me mua.


Flaka

Dikur,
kur ishim më të rinj,
kishim në gojë atakën:

- Kujdes flakën!

Tani nuk rrezikohet më gjaku.
Është lagur dhe eshka
dhe çakmaku.

Legjenda

Tek vije tek unë,
kishe hedhur mbi supe ylberin,
me shtatë ngjyrat e tij
vezulluese.

Të të merrja në krahë,
duhej të kapërceja shtatë hone,
nga dilnin afshe
tunduese.

Mund të të kapërceja,
si një gotë wiski, me eks.
Por thonë se ata,
që kapërcejnë ylberin,
ndërrojnë seks...

Gjurmët

Të kthehem tek ty?
Është e kotë!
Nuk shoh asnjë arsye të mirë...
Do të më kthente veç një gjë në botë:
Të shuaja
(ndonse është e vështirë)
gjurmët që lashë dikur...

Veçse këtë punë e ka kryer koha,
biles pa ia kërkuar kurrë...

Rruga

U nisa për rrugë dhe mbusha një çantë
plot libra vjershash,
CD me këngë,
bllok shënimesh për të mbajtur ditar
dhe dy-tre filma - si dëshmitarë,
se çdo kaloja në ato vënde...

U armatosa gjer në dhëmbë,
për të përballuar mungesën tënde.


Pashkët e Mëdha

E festuam vetëm:
ime shoqe dhe unë.
Pa miq të tjerë dhe farefis.
Kaluam për dreq!
Koha ridhte vështirë.
Ngjanim dy murgj,
në një manastir.
Një çast m’u bë
se nga shporta me vezë
kërcyen dy zogj,
zunë vals mbi tryezë.
Mora gruan dhe unë,
vallzuam në shtrat...
Ishte ditë e shenjtë
dhe zihej mëkat.


Papagalli

Në shtëpi
luan rolin e bodigardit të nderit.

I thotë ajo burrit:
“Shiko,
m’i tregon papagalli të gjitha.
Mos guxo të bësh ndonjë gjë...”

Deri më tani,
për vizitat e mia të fshehta,
papagalli s’ka treguar asgjë.

Treni

Ç’gjë e çuditshme më ndodh sonte!
Dikush trokiska me durim në xhame.
Diçka më mban, fuqi nuk kam të shoh
në është njeri,
a ndonjë degë bajame.

Kushdo që je, prit pak! Në je Ajo,
që prisja të mbërrinte nga tejëndrra,
truket e kota lëri jashtë
dhe hyrë!

Mbërrije trenin. Ndalet vetëm pak,
për të shtegtuar prapë
në humbëtirë.

Orë e çakordisur

Gjiri yt - mollë e sapobërë,
priste ta prisja
me një ledhatim.

Aso kohe isha krejt i marrë!
Orë e çakordisur
trupi im!

Hypa në pemë. Dega mori të çarë,
akrepët një vrap
pa mbarim.

Molla tundej në pemë, si më parë,
e kuqe,
si verë në kungim.

Pema

Është pemë e çuditshme
dashuria.

Sython nga marsi
në nëntor.

Në muajt që mbeten
sythet mbyllen.

Bie dëborë.

Shirat

Kur mbërrita,
toka e etur
kishte përpirë të tjera shira.

Prej tyre,
livadhi ishte përmbytur i tëri.

Thashë: përse mërzitem?!

Toka i thith të gjitha shirat
dhe as çan kokë
cili ishte i pari.


Metropoli

Ç’është kjo që ndodh me ne,
moj grua?!
Na ka zënë një ikje pa mbarim...
Ikën ti dhe kthehesh mbrëmjes vonë,
iki unë dhe natën kam për kthim.

Do të thuash ti:
Prapë mirë! Nuk thua?
Mund të them dhe unë:
S’e ke dhe keq!
Por ç’ndo ndodhte në s’do kishim frikë
nga vetmia,
që na ndjek si dreq?!


Ikologu

Thashë të bëj një herë ikologun:
nuk do të vë mbi skarë a në furrë
bërxolat e derrit të egër,
që na i çuan miqtë nga viset
ku tani bie dëborë dhe bën ftohtë.

Do mjaftohem të ngjyej lugën time,
grua,
në supën tënde të ngrohtë.

Zjarret

Një grua e re,
me uniformë ushtarake,
udhëheq burrat e zjarrfikseve,
që shuajnë zjarret
ndër behare.

Gjynah!
Ajo s’është për të shuar,
por për të ndezur zjarre!

Dallëndyshet

Duart e tua:
dy dallëndyshe.

M’i vije mbi supe
dhe bëje
fole në pranverë:

Gugatje zogjsh
mes gëzimit.

Përse m’i hoqe?!

Tani supet më ngjajnë
si foletë në vjeshtë,
pas shtegtimit.

Papirusët

Të shumtën e rasteve,
kur themi:
“Të dua!”,
nuk dimë t’i shpjegojmë
këto fjalë.

Është si e fshehta
e papirusëve,
të cilën e zbulojmë
ngadalë.


Shirat

Mos m’u mërzit,
që nuk të përshëndes,
që shkas kur të takoj,
si hije.

Kaq e kaq shira brenda meje ranë,
aq sa ndërgjegjen ma kanë bërë
mosdije.

Kështjella

Sytë e tu -
dy portat e rënda të asaj kështjelle,
që e sulmova këtu e vite.

Ishin mbyllur me zhurmë pas meje
dhe mbeta brenda,
qyqari.

Këtu e vite nuk di kush është
fitimtari.


Zjarri dhe hiri

Ishte i pakët trupi yt dhe gjiri
si i një fëmije,
një grusht.

Nëse fiket zjarri, të ngroh dhe hiri,
kur e gdhin anës detit,
në gusht.


Përrallë

Ishe kaq e bukur!
Mrekullisht kaq e bukur!
Sa mund të të nxente
vetëm një përrallë.

Shtriva shpirtin tim,
si qilym fluturues,
hipe ti
dhe i ramë hënës vërdallë.


Zjarrfiksja

Kthehesh sërisht dhe sërisht
të njejtin zjarr për të shuar.
Me po ato mjete:
kofshë
dhe gjinj...

S’e ke fajin ti. Ata që të hypin
janë axhaminj.

Shpjegim i vonuar

S’kisha me çfarë të ndizja zjarr.

Këputa fletë nga një bllok,
ku i kisha shkruar poezi
një dashurie të pafat,
që më kish bërë të vuaj.

Kur ato s’ndezën zjarrin tim,
si mund të ndiznin zjarr të huaj?