Në takimin e përvitshëm me detin

GRIGOR JOVANI

Teksa më çelej në fytyrë

një buzëqeshje

Isha kaq i hutuar në takimin e përvitshëm

me detin,

sa harrova t’i fal

një buzëqeshje.

Isha arratisur prej vapës torturuese

të qytetit.

Dhe ndjeja tashmë në përqafimin tim

freskinë e pafund

të detit.

Teksa më çelej në fytyrë buzëqeshja,

kisha harruar se diku aty afër

bënte plazh

edhe vdekja.

Ajo

Nga të gjitha ato që kam njohur,

më e mençura,

më e bukura,

më kapriçozia,

më e përdala,

është ajo me të cilën fle akoma:

Fjala!

Mania e vjetër e seleksionimit

Kur isha i ri,

seleksionoja pulla postare.

Mbyllja nëpër albume

vende të ndryshme,

njerëz të shquar,

zogj shtegtarë.

Tani seleksionoj veten time

nëpër shtegtimet verore.

E dënoj me burgim të përjetshëm,

në fotografitë që marr

me celular.

M’u kujtua dashuria e parë

Bën gjithmonë të njejtin gabim:

humb çelsin

në kthim.

Rilindja

Na detyruan të hapnim

një varr kolektiv,

na lidhën duart pas shpine,

sytë me shami

dhe na vranë

me kallazhnikovë.

Mes errësirës së varrit

kërkoj trupin tim,

të lind lirinë tënde,

Kosovë!

Deti udhëton nëpërmjet dallgëve

Sytë e mëdhenj të detit kanë trishtimin

e Marko Polos,

pas udhëtimeve:

panë shumë,

ndaj u bënë më të mençur...

Koha bën dallgë. Kur mbërrijnë brigjeve,

kurdisen si pllaka gramafoni.

Deti udhëton në kohë nëpërmjet

dallgëve. Vini veshin:

tërë historitë e botës

do dëgjoni!

Çdo dashuri ka këngën e saj

Çdo dashuri ka hymnin e vet,

që lind para saj,

për ta paralajmëruar,

por që vdes pa bujë,

si një borizan,

akoma beteja pa u mbaruar.

Çdo dashuri

lind me një zgjim trumbete,

që borizani e merr në varr,

me vete.

Peshkatari

“Plako!

Të fut varka ujë!

Lëre rrjetën!

Ç’pret?!”

“Edhe njëherë,

që bëre detin kos,

të hedh garuzhden

në det?”

Ndryshimi

Ky vend nuk lindi Perënditë

e veta. Lindi shqiponja.

Kanë huqet e njerëzve Zotat.

Para se të zbresin nga malet

shikojnë interesin...

Kurse shqiponjat nuk bëjnë dot

pa fluturimin. Duke fluturuar

vdesin.

Një përkufizim tjetër

për vetminë

Vetmia është

të të marrë dikush në telefon

dhe nga ana tjetër të dëgjosh

zërin e njohur

të një dashurie të vjetër.

Të të thotë: “Më fal!

Të mora gabimisht!

Desha të merrja dikë tjetër...”

Poetët

Janë si anijet ndëroqeanike Poetët,

një këtu, një atje dhe të ekspozuar

furtunave.

Tallandisen të arrijnë destinacione të rreme,

ndërrojnë vazhdimisht intenerare.

Pak mbërrijnë limanet e ëndërruara...

Kur ndodh,

nuk e kuptojnë fare.

Janë kuverta anijesh të përvëluara nga dielli,

Poetët.

Vetëm kur fundosen shpëtojnë nga etja.

Çështë më e mundimshmja:

duhet të duken seriozë dhe të paepur,

si Odiseja,

domethënë: të dalin nga vetvetja.

Po t’i mblidhte këto anije për luftë,

Agamemnoni,

do të shkrihej në gaz Poseidoni!

Akuariumi

Deti fshiu dallgët nga tabloja

dhe pastroi me leshterikët

penelin.

Ashtu, i palëvizshëm,

të kujton akuariumin.

Pikat e shiut të beftë të pasdites,

trokasin mbi xham,

u prishin peshqve gjumin.

Dëmshpërblimet

Ata që ikin,

nuk pretendojnë

dëmshpërblime.

Të mos jenë,

të paktën,

me të humburit.

Duke dalë nga loja

në çastet e triumfit,

bëjnë pjesë

ndër të fituarit.

Borxhet i paguajnë

ata që vazhdojnë:

të shpëtuarit.

Vjersha

Ma mori shpirtin,

kjo vjershë!

Kaq kohë,

e lë dhe e zë prapë

prej askundit!

Sot isha në formë.

Që të mbaronte,

duheshe vargu i fundit.

Vendroja

Bënim “zborr ushtarak” në shkollë

të mesme. Atëhere më harruan

në vendroje.

Ishte mesnatë. Brinjët e shkrira

në stërvitje. Por dhe ku të shkoje,

po të doje?

Shava shokun e ndërrimit, në dyorëshin

e dytë. Luanin gjer në mesnatë

domino.

Pas dyorëshit të tretë, thashë të hidhja

armën. Nuk e bëra kurrë,

domosdo.

Dikush duhej të mbetej patjetër

në vendroje. Shorti ra mbi mua,

është me fat...

Kështu rrodhën orët, ditët, muajt

edhe vitet. Shndërruar qeshë, pastaj,

në pllakat.

Erdhi një kohë, kur luanin rreth meje

fëmijët. Më gjuanin me topa bore,

si dordolec të sajuar.

Nuk do të flas për ato që kam hequr

dhe humbur. Nuk isha dhe i vetmi,

në vendroje harruar.

Veç më mbeti në mendje ai kalimtar,

që më gjeti. “Ç’bën aty?! - më tha. -

Nuk ka më zborr ushtarak!”

Më kish shpëtuar, ndërkohë, një pikëz

loti. “Dëfrej fëmijët, - i thashë. -

Do të rri edhe pak!”

Dhe po të doja, t’i harroja...

Si t’i harroja,

sytë e tu të zinj?

U shua zjarri, por mbeti hiri,

poshtë hirit,

thëngjinj.

Nata

“Prit, motër, mos ia hap bajlozit portën,

sa të gjej shpatën!

Nuk është shenjë e mirë,

që vjen natën!”

Të nesërmen,

lajmëruan në bjeshë mandatën:

“Kanë vrarë Gjergj Elez Alinë!”

Askush nuk mbajti mend orën dhe datën,

veç natën!

Vdekja

Është i vetmi vendim,

që Gjykata e Shkallës së Lartë

nuk apelon.

E merr Gjykatësi në këmbë.

Nuk pranon avokat

dhe e ekzekuton.

Të pesëdhjetat

Më the se të kam thënë “Të dashuroj!”,

kur isha djalë.

Por unë pas të pesëdhjetave,

e mësova këtë fjalë!

Pasqyra

Sa shkon

dhe plasaritet më shumë pasqyra ime.

Ravijëzohen format e një arkitekture

të çuditshme.

Ec t’i bashkosh përsëri,

në një të vetme,

t’iu gjesh trajtën e saktë,

të dikurshme!

Së pari,

duhet të saktësoj,

këtë problem gjeometrik

me pasqyrën:

Nëse ia arrij t’i bashkoj përsëri,

copat e xhamit,

do ta kthej në trajtën e mëparshme

fytyrën?

Idhujt

Jam nga ai vend,

ku sillen çuditshëm

me idhujt.

Shpërfytyrohen kaq,

sa nuk njihen më.

Kthehen anonimë,

nga njerëz konkretë.

Aq sa bëmat e tyre,

na ngjan

se i bëjmë vetë.

Kënga e gjinkallave

                                           (sprovë)

Në kopshtin prapa shtëpisë, ku plakeshin

drurët e motshëm, që pasi largoheshin, si

aktorët tragjikë, një nga një nga skena, i

stivosnin në oborr, ku pleq të tjerë pinin

kafenë, duke pritur finalet e tyre, e vetmja

gjë, që më ngjante e re, ndonëse përsëritej

verë pas vere, ishte

kënga e gjinkallave.

Tani që pemët nuk rrojnë më, as pleqtë, që

ashtu si drurët e motshëm, ngrohin oxhaqet

e kujtesës, verërave dal në oborr, shkyç

deriçkën e kopshtit pas shtëpisë, vëj veshin

dhe dëgjoj pleqtë e dikurshëm, si dhe

këngën e gjinkallave.

Duke u mbajtur mbi bastunët e tyre të drunjtë,

pastaj,

pleqtë humbasin mëhallave.

Plaku dhe deti

Kur deti egërsohej,

zihej me dallgët.

Njerëzit

nuk i përfillte më.

Edhe zemërimin

e ndante me të.

Këmbanat

Njëherazi,

të gjitha këmbanat e botës

të ushtonin,

vështirë,

që të vdekurit e gjallë,

t’i zgjonin!

Hakmarrja

e vajzave myslimane

Vajza myslimane të metrosë së pasdites,

me këmbët e parruara,

si dhitë,

me sytë e trembura pas perçes,

që shikojnë shkarazi

dhe rendin të fshihen,

si minjtë,

ua fshehin trupin pas një burge,

pastaj urdhërojnë të mos duken

gjinjtë.

Ç’ndjeni, kur djemtë, gjoja padashur,

u prekin vithet

në autobuzë?

Kur të vijë ora dhe të martoheni

me ligjvënësit tuaj,

t’u digjni vajin në buzë!

Kujtohem...

Sa herë më mburrin kritikët

dhe mendja

më rritet,

më vjen në mendje

shqiponja:

i rritet sqepi

dhe mbytet.

Dashuria

Dashuria është si lufta:

fillon gabimisht

pastaj nuk mund t’i largohesh.

Në të vërtetë,

dashuria është një gabim,

që mund të evitohesh.

Veçse, dashuria është si lufta:

kur mbaron,

pendohesh.

Bukuritë

Kisha dikur në oborr tre gjarpërinj,

tërë lule dhe ngjyra,

aq sa të verbonin.

E dija: një ditë, njëri nga ata,

ose të tre bashkë,

do të më sulmonin.

Ndodhi. Mendoni tmerrin tim:

një fëmijë,

në thonjtë e gjarpërinjve!

Qysh atëhere,

gjendem gjithmonë gafil,

përpara bukurive!

Përsëri për vdekjen

Lëreni vdekjen! Është e vogël,

akoma!

Mbase ndryshon kusur,

duke u rritur...

Urdhëro? Ekziston

ndonjë mundësi tjetër

dhe s’e kam ditur?

Ndryshimi i Tokës

nuk ka mbaruar akoma

Morfologjia e Tokës

nuk ka përfunduar akoma.

Epidemitë,

cunamet,

terrorizmat,

dëshmojnë se bërrthama

vazhdon të përvëlojë

dhe provokon shpërrthimet.

Toka është akoma e nxehtë,

nuk kanë mbaruar ndryshimet.

Dielli fton adoleshentët në rrezik,

hëna udhëheq drejt së panjohurës

udhëtarët. Kurse Zotat,

që ndryshojnë vazhdimisht, kanë frikë,

mos bien në Tokë

dhe ndeshen përballë me ithtarët.

Nuk ka mbaruar akoma ndërtimi i Tokës!

Kemi kohë edhe për një revolucion,

të shporrim Zotat sipër kokës!

Pylli

M’u dogj pylli i vargjeve,

prej vapës,

në fund të korrikut.

Mbinë fidanë të rinj,

plazheve,

në gusht.

Vjeshta do më gjejë

me pyll tjetër,

vjershat do të mbajnë

erë musht.

(Monemvasia - Elafonisos,

gusht 2010)