Gjeneral Hyzoti!

E keni vënë re, të dashur miq dhe kolegë? Diçka nuk shkon mirë në Klubin tonë të shkruesve! Dikush na mungon prej kohësh dhe ne bëjmë sikur nuk e vëmë re. Apo jo? Hë, flisni, po apo jo? Kë keni frikë? Mungesën e tij të pazakontë apo mundësinë e rishfaqjes? Flisni, o njerëz! Ciklopin Polifem, ka ca kohë që e ka verbuar i biri i Laertit, ndaj dhe në u shfaqtë, nuk do ketë më sy për t’iu parë, nuk do ketë më takat për t’iu përndjekur. Tashmë nuk bredh Odiseja deteve. Polifemi është i degdisuri i madh...

Vaid Hyzoti, ky i përhumburi i madh, që tash shumë kohë mungon nga Klubi ynë dhe për të nuk çan b... njeri, tashmë endet i pa sy, shkretëtirave të Facebookut. “Në pyet, se kush e ndjek,/ Nga prapa i shkon një grek../ Oi, oi!!!”  Unë e ndiqja, unë...

Mungova ca kohë. Por mungesa ime iu ra në sy. Bërtitët: “Ç’u bëre?!” E pra, isha degdisur edhe unë atyre shkretëtirave, për ta kërkuar. “Aty e ke! - më tha mbreti dinak i Monemvasisë, Polipilo Zymbyli, kushëriri i parë i mbretit të Itakës. - Bredh rrënishtave të facebookut dhe bën Homerin. Shko mblidhe! La nam!”

Dhe shkova. Më bëri pesë muaj për ta gjetur. Marko Poloja e gjeti më shpejt Kinën e Largme. E gjeta rëzë një gamileje, mbuluar me një mantel të grisur, si Sokratin. E rrethonin me dhjetra nimfa të rrënishtes, skllavet e facebookut, që e dëgjonin gojëhapur, tek u deklamonte epikat e tij dhe psherëtinin. “Oh, sa i madh! Sa i madh!” Dhe, tek psherëtinin, të këputnin shpirtin nimfat e shkretëtirës facebook. Nuk më bënte zemra të prishja atë ambjent idilik. Doja dhe unë, për një kohë, t’i ngjasoja. Të thoshin edhe për mua hanëmet e facebookut: “Sa i madh! Sa i madh!”

Bardi i mantelit të pluhurosur deklaronte me zë viktorian: “Jam general!”. Mirë që nuk thoshte: “Jam sekretari i parë i facebookut!” Mirëpo ai ishte nga soj gjeneralësh... I vinte në majë të... sekretarët.

Ç’t’i thoja?! Si ta përmendja?! Qysh t’i shpjegoja se ishte miku im i fëmijërisë së baltinave të Ishmit, miku im i rinisë së gjoleve të Rubikut, miku im i madhështisë sonë gazetareske në tatëposhtën e Krujës, mbushur me gjelbërimin e pishave, poshtë të cilave flladitëm epshet tona mëkatarë. Ngaqë thonë se pishat filtrojnë çdo mëkat...

Nuk e përmenda! Ia mbajta shënim epikat, që thoshte aty, në bythë të gamiles së shkretëtirës, si kronikani Mevlan Çelebia, dhe ja ku i keni. Ua solla! Pa lejen e tij! Çdo më bëjë? Do më kthejë pas në shkretëtirën Facebook? Dëm të madh do më bëjë! Ku ta gjej... Do englendisem me nimfat e tij të kolme dhe budallaqe, që të thonë orë e çast: “Sa i madh! Sa i madh!”

Pas pesë muajsh e ca, e keni të gjallë midis jush heroin viktorian të facebookut. Sikur nuk ka munguar kurrë. Dhe është më epik se Homeri! Dhe është më tragjik se Sokrati! Është më i miri se kurrë!

Hapini udhë, gjeneral Hyzotit!  

Vjen Ai me Ushtrinë e tij të Vargjeve.

Mbreti i Bardëve!

Më i dashuri Poeti im!

Gole Jovani,

mëkatar,

më shumë tani, se më parë.

VAID HYZOTI

Dallgë dhe shkëmb
 
Deti rreh brigjet e vendlindjes sime,
brigjet e çdo moshe parreshtur m’i rreh deti.
Mbeta mes tyre, i thyer mëdysh,
herë vij si dallgë, herë copëz bregu.
 
Herë valëz e qeshur e ranishte e butë,
herë murrëtyer e plot stuhi,
një guackë e zbrazur në lojën e ujit,
herë kep i shkëmbit e s’jepem kurrësesi.
 
Herë jam i detit, herë jam i bregut,
herë urë paqeje, herë log beteje...
Gjithnjë i pangopur me puthjen e bregut,
por detin s’e lashë kurrë të më rrëmbejë.
 
 
 Të kërkoj...
 
 “::: dhe unë jam humbës i dashurisë së parë...”

                                                        LERMONTOV
 
Ishte një shi i butë dhe i ëmbël fundmaji,
stinët për t’i ndarë.
Nën vrullin e moshës, s’e ndjeva plagën,
s’kuptova se përjetë do isha i vrarë.
S’do përjashtohesha nga soji njerëzor
i humbësve të dashurisë së parë.
 
Dhe kur kuptova që s’të zëvendësoja,
shpalla kërkimin anembanë globit.
Tek të gjithë vajzat, që më ra të njihja
veç lipsej një përngjasim i vogël,
si pak pikaloshe, symbyllur ne qeshje

dhe të drejta flokët.
 
Tek të gjithë vajzat, që më ra të njihja
dhe me ato pak që kam fjetur,
ty dhe vetëm ty të kam kërkuar.
I shihja me vëmendje,
cilin tipar të kishin vjedhur.
 
I shihja kur ecnin, si e mbanin çantën,
pëlqeja kur flokët hekurosnin me dorë.
Se më sillnin vegimin e kodit sekret,
kodit që ishte vetëm për ne,
postim i një puthjeje të fshehtë.
 
Dhe tek asnjëra s’të gjeta të plotë,
ndaj shpirtin nuk e lëshoi brenga.
Veç ti më mësove si fshihen thesaret,
sa e dashur ngaherë është dhembja.
Dhembja ku harrohet vetja.
 
Të kërkoja dhe kur shpresat humba,
me fëmijët përdore u shfaqe papritur...
Ndjeva shkulmimin e detit të ndjenjave,
kuptova se ende jam i parritur...
Po zëri... ah, iku! Kam lindur i ngjirur,,,
 
E njëjta qeshje, i njëjti zë...
Ah, detyrat memësore ndaj vajzës dhe djalit...
Asgje s’ka ndryshuar - jam ende në jetë!
Dhe ti - dëborë e virgjër, e përjetshme,
që shndrit majë malit...
 
Më nise rrufetë
 
Në fillim - një vetëtimë ngjyrëviolet,
si e dalë nga shtëpi e funeralit...
Por s’durove: i nise rrufetë,
nga kështjellë e Krujës
e nga mali i Dajtit.
Në kala të Ishmit, Durrës, Prezë, Petrelë...
Qielli, i tëri,
u dogj nga zjarret...
Thierzat e rrufeve më përshkuan venat,
vrullshëm rrodhi gjaku tek damarët...
S’më duheshin më ilaçet për hollim gjaku,
s’më vlenin recetat, doktorët, spitalet…
 
U shkri qielli dhe pikoi brënda shtëpisë sime,

në Tiranë.
Çohem dhe e gjej në gotë dhe e pi i qetë.
Vendi im më qetëson,
më çmall mallin e mallet,
qoftë dhe kur këtu larg më nis rrufetë!
 
Facebook
 

Sa keq jam mësuar me thashetheme!
Pa bërë “biografi”, nuk rri dot...
Kush e hapi? Pse? Cili fshihet brenda? -
pyes dhe veten rregjistroj.
 
Sa zhgënjim - takimi i parë:
gjithçka e hirtë...
Rregullsi varrezash:
gri kompiuteri
dhe “pllaka” për fotografitë.
Dhe statuset, numri i paktë i fjalëve,
sepse më ngjanin si amanete...
Kush është “bosi”?
Ndofta varrebërës,
ose agjent i kompanisë së varrezave.
 
Dhe vendosa emrin shpejt të fshija.
Jam i ri për foto në pllakë...
Krejt papritur, ne u takuam,
pas shumë vitesh,
sa vite larg!
 
Dhe kompjuteri u kthye në lëndinë,
ti e vogël - veç 16 vjeçe...
Gjithë jetën unë të kërkova
dhe s’të hasa...
Të kisha fshehur në vete.
 
Të kërkova e të gjeta këtu.
S’iki më. Si mundem të të lë vetëm?
Se facebook-un e paska krijuar
ai që të dashurën
e kërkon gjithë jetën!
 
Gjithë jetën
 

                  - Fëmijëve të mi -
 
Sa erdhët në jetë e kam ndjerë,
se do bëhesha kali juaj, para se të ecnit
e te kalonit nga një kolltuk tek tjetri;
se do bëhesha ura juaj,

me konstrukt të dhëmbshëm,
të kalonit nga njeri
tek tjetri cep i bregut...
 
Nuk është se u pendova
e kurrë s’iu mora inat,
kalë dhe urë,
për ju bëhem prapë.
Dhe tani, që vetë ecni
e kapërceni brigje...
Jam shtojcë e hapit tuaj,
e udhës që shkelni,
jam në retinën e syrit,
ëndrrës që shprehni...
 
Dhe mbetem urë dhe kalë,
t’iu mbaj gjithë jetën...
Dhe tani - në gjallje,
dhe më pas - i vdekur...
 
Veç ju gjithnjë të ecni,
por kam dhe një merak:
Sa herë mbi mua të shkelni,
mos përdorni taka
a këpucë me gozhdë,
se më japin dhimbje.
Për ju, urë bëj dhe kokallat,
veç më shkelni me të sheshta,
kaloni me atlete...
 
Gjeneral
 
Jam gjeneral, mbuluar me flori,
me gradë e nishane tek xhaketa.
Tegela të artë në pantallona,
me yje dhe dafina në spaleta.
 
Ndjek me vëmendje luftën e përditshme,
s’ka gajle pse jo në vijë të parë...
Trofetë i marr në çdo fund jave,
më shpërblejnë mirë me dollarë.
 
Kam radio, në vend të celularit,
urdhëroj gjeneralë të tjerë të shtabit...
Çdo zë, ankesë e përcjell në cast,
urgjent me zilen e alarmit...
 
Urdhëroj një gjeneral nga Bangladeshi,
me leckë të ngjitet tek ashensori,
se qeni i ëmbël i zonjushes Pegi,
nuk doli jashtë dhe aty përmorri.
 
Me vrap e nis një meksikan rronço,
Në katin më të lartë tek lënesha...
U bënë dy javë, që ditë me ditë,
porosit kunguj dhe kastraveca të freskëta,
 
Dhe urdhërat e mia zënë vend,
të gjitha zbatohen me përpikmëri.
Para banorëve, si rregull bëhem shqerrë,
(sepse civilët drejtojnë dhe në ushtri).
 
I shoh zotërinjtë, sa gjatë e mas fjalën,
krejt i përkorë, i zbutur tërë kujdes...
Në çehre kuptoj, se humbin në bursë
apo fitojnë mirë në biznes.
 
Përpara zonjave jam përherë xhentil
dhe ëmbël, butë koplementoj avash...
Ngaherë s’durojnë, janë tepër nervoze,
kur janë me...ah, s’e di, është çështje grash...
 
Vazhdoj betejën pesë ditë të javës,
e nderpres luftën me dy ditë pushim.
Trofe të njenjtë gjithnjë marr:
një check për rent dhe ushqim.
 
Krejt i kënaqur shihem në pasqyrë,
gëzoj për arin në kapele e spaletë.
Se sot në botë s’është lehtë të dallosh,
në është kallp a flori i vërtetë.
 
Në metro s’ka blice
 
Turistë të uritur,
të zënë gjithçka,
“Kodakë” - krahëqafë
kameramëdha.
E s’kanë të sosur
blicet në ditë...
Me shumë “të shtëna”,
se në Luftën e Dytë...
Manhatani i qeshur,
u rri para syve,
në ngopje të urisë
dhe ëndrrës së tyre...
 
I gjen në çdo rrugë,
në çdo avenu...
Një blic atje,
nje tjetër këtu...
Në muzetë e shumtë,
në Broduejshou...
Në shijon Manhatanin,
nga dheu mbulohu…
Në zë rrokaqiejt,
që parfumos vesa...
Në ç’tjetër lartësi,
mund të të ngjitë jeta...
 
Dhe s’di pse s’kujtohen,
në metro pse s’vijnë,
një blic për ne,
me Manhatanin mbi shpinë.
Këtu s’ka parfume,
kurrë s’bie vesa,
veç ne, të rëndomtit,
nga rendja, nga djersa.
Këtu nuk hyn dielli,
s’duhen mjetet e ngrohjes,
temperaturë e lartë
nga duhma e lodhjes.
Dhe trenat vërshojnë,
Manhatanit rreth e qark,
të gjithë mbi supe,
e mbajmë nga pak.
 
E mbajmë mbi supe
dhe na jep frymë të pakët,
një chek, si një fryt,
para se të kalbet.
Ushqehemi për vete
dhe mbajmë fëmijtë.
Teprojnë dhe thërrime,
këtu poshtë, për minjtë.
 
Shkrepin blica Manhatanit,
fiksojnë më të bukurat…
Bota s’pyet për rrënjët,
nga pema do frutat...
 
Pas vitesh
 

Pas shumë vitesh,

u shkëmbyem në një web.
Më drodhe me foton,
në telefon -

më çmende me zërin
 
Dhe...
më more të tërin!

Natën në Time Square

Nata na hedh një pelerinë mistike në Tajms Skuer.
Kërkojmë bluzën, zërin, fytyrën...
Si me magji, gjithçka është shndërruar:
Kemi rroba të paveshura më parë,
pa kuptuar, na ndryshuan modelin, ngjyrën.
Reklamat përplasen pa zhurmë tek ne
dhe s’e kemi më tonën fytyrën.
 
S’e di pse ndodh vetëm tek ky shesh,
ku, në çast, e gjithë bota të kalon në paradë.
Gjithë satelitet sjellin aq lajme,
për sëmundjen e presidentit,
për kangurët në Australi, për luftën në Irak,
për sëmundjen e presidentit korean,
për Spanjën, kampione futbolli - në flakë...
 
Disa vajza bërtasin e rendin të çmendura
për një puthje,
një autograf
të një aktori të Hollivudit...
Dhe aparatet shkrepin çdo cast,
me buzëqeshjen e avullt të aromës së parfumit.
 
Në Broduej, shou ka radha të gjata,
në restorantet - e ndjen - piqen pula të zgarës.
Makina të zeza nën vetulla bodigardësh,
ndofta një darkë e zakonshme qeveritarësh,
me menynë e porositur të ushqimeve dhe fjalimeve
(adete të hershme politikanësh).
 
Në këtë rrëmujë sublime, të përnatshme e të zakonshme,
rëzë grataçielit, ku jepeshin të dhënat e Bursës,
s’e di kush lëshoi një pulë të gjallë.
Të qeshur, të gjithë ndiqnin trembjen e pulës,
që shkonte mes makinave e drejt kalimtarëve.
(T’u besonte motorrëve a të gjallëve?)
 
U harrua aktori Broduejshou, tërë reklamë,
se dikush, i dashuruar pas filmit “Borat”,
apo një dendy i rritur ne fshat,
lëshoi një pulë të gjallë mes njerëzve...
Magjia e Tajms Skuer u shua një çast,
aq sa njerëzisht bëri përcjelljen një buzëqeshje...
 
Koment për “Konstandini e Doruntina”
 

(variant)

Eseistët, studiuesit, kritikët pohojnë,
se Konstandini u ngrit nga varri, në përmbushje të besës...
Ishin kohëra të tjera, ende pa lindur Lekë Dukagjini,
s’kish martesë me dashuri, s’qe mot i bashkëjetesës...
Askush nuk mori pëlqimin e Doruntinës,
për martesën e saj, në atë vend të largët.
Vetëm këmbëngulja e Konstandinit,
bëri të merrte aprovimin e tatës.
Askush nuk pyeti në donte Doruntina,
madje, as “PO”- në e zonjës mëmë.
E gjora vajzë, nënës i kishte besuar,
për një shënjë të “trimit”, për fjalën e dhënë...
... FJALA bëri që varri t’i merrte frymën,
e bëri të nisej në atë udhëtim të rrallë.
Zogjtë këndonin me zë të dridhur,
tek shihnin "...udhëton i vdekuri me të gjallë".
Po Doruntina, si u bind aq shpejt?
Si, vallë, një haber nuk ia çoi burrit?
Zëri i mallit e bindi të ishte e qetë,
për prindërit dhe “trimin” e katundit?
Thua, zonja mëmë e kishte bindur tatën,
t’i bindej zemrës, t’i bindej besës...
Konstandini ish si një gur varri,
dheu i varrit njomte kalin tek jelet.
Dhe nata mbaroi. Ja portë e shtëpisë.
Nëna mandatin ia jep në derë:
“Bijë,”trimi” vdiq bashkë me vëllezërit…”
Dhe... “Plasën të dyja... si qelqe me verë”.
 
Telefoni i pasmesnatës
 
Ka një zile të tmerrshme,
na shungullon aq shumë.
Dhe bie gjithnjë, si tërmetet,
gjithnjë na gjen në gjumë.
Sjell një zë të dridhshëm,
kujefshehur “...sapo na la!”.
Ne s’dimë, se ku të vemë,
jemi aq larg nga “ata”.
 
Përcëllon telefon i pasmesnatës,
si dhimbja e pacientit në spital,
sapo e zë gjumi, pas dhimbjeve të thella,
vjen infermierja t’i marrë gjak.
Është zile macabre, që nuk harron
të bjerë në familje emigrantësh,
tek ne, që “... i lamë”, lajmëron “... na la…”,
telefoni i kobshëm i pasmesnatës.
 
 Këpucët e vajzës sime
 
Këpucët s’janë më të reja, do të blesh të tjera.
Këpucët për mbrëmjen, kur mbarove shkollën.
S’e hodhe kutinë. Aty paske stivuar
fletënderet e shumta, medaljen, diplomën.
I paske lënë mes pakove te shumta,
të vëna në radhë me rrobat e dimrit.
Nga frika, mos t’i harrosh padashur,
në ardhtë shpejt dita e deportimit.
 
Se fundja, nuk ka ç’të duhen tani
diploma dhe “Çelësi i Artë”, që të dhanë.
Ti s’duhet të punosh (këtë shteti e di),
me “biografi të keqe” ke nënën dhe babanë.
S’ka gjë se u rrite në Amerikë,
askush nuk pyet për fakultet e master.
Në një mënyrë tjetër shihen biografitë,
siç ndodhte në vendin tonë të varfër.
 
Ne bëmë sa mundëm për diplomën tënde,
u lodhe, bija ime, për ato rezultate.
Gjithë mundin “e fshehe” në një kuti këpucësh,
se s’i dihet kur na trokasin pasmesnate...
Dhe të na nisin si kriminelë.
Ndaj gati i kemi kutitë.
Në ato letra janë “kepucët” që të blemë,
“këpucët”, që në jetë do veshësh çdo ditë.