Πέμπτη 22 Ιουλίου 2010

Gjeneral Hyzoti!

E keni vënë re, të dashur miq dhe kolegë? Diçka nuk shkon mirë në Klubin tonë të shkruesve! Dikush na mungon prej kohësh dhe ne bëjmë sikur nuk e vëmë re. Apo jo? Hë, flisni, po apo jo? Kë keni frikë? Mungesën e tij të pazakontë apo mundësinë e rishfaqjes? Flisni, o njerëz! Ciklopin Polifem, ka ca kohë që e ka verbuar i biri i Laertit, ndaj dhe në u shfaqtë, nuk do ketë më sy për t’iu parë, nuk do ketë më takat për t’iu përndjekur. Tashmë nuk bredh Odiseja deteve. Polifemi është i degdisuri i madh...
Vaid Hyzoti, ky i përhumburi i madh, që tash shumë kohë mungon nga Klubi ynë dhe për të nuk çan b... njeri, tashmë endet i pa sy, shkretëtirave të Facebookut. “Në pyet, se kush e ndjek,/ Nga prapa i shkon një grek../ Oi, oi!!!”  Unë e ndiqja, unë...
Mungova ca kohë. Por mungesa ime iu ra në sy. Bërtitët: “Ç’u bëre?!” E pra, isha degdisur edhe unë atyre shkretëtirave, për ta kërkuar. “Aty e ke! - më tha mbreti dinak i Monemvasisë, Polipilo Zymbyli, kushëriri i parë i mbretit të Itakës. - Bredh rrënishtave të facebookut dhe bën Homerin. Shko mblidhe! La nam!”
Dhe shkova. Më bëri pesë muaj për ta gjetur. Marko Poloja e gjeti më shpejt Kinën e Largme. E gjeta rëzë një gamileje, mbuluar me një mantel të grisur, si Sokratin. E rrethonin me dhjetra nimfa të rrënishtes, skllavet e facebookut, që e dëgjonin gojëhapur, tek u deklamonte epikat e tij dhe psherëtinin. “Oh, sa i madh! Sa i madh!” Dhe, tek psherëtinin, të këputnin shpirtin nimfat e shkretëtirës facebook. Nuk më bënte zemra të prishja atë ambjent idilik. Doja dhe unë, për një kohë, t’i ngjasoja. Të thoshin edhe për mua hanëmet e facebookut: “Sa i madh! Sa i madh!”
Bardi i mantelit të pluhurosur deklaronte me zë viktorian: “Jam general!”. Mirë që nuk thoshte: “Jam sekretari i parë i facebookut!” Mirëpo ai ishte nga soj gjeneralësh... I vinte në majë të... sekretarët.
Ç’t’i thoja?! Si ta përmendja?! Qysh t’i shpjegoja se ishte miku im i fëmijërisë së baltinave të Ishmit, miku im i rinisë së gjoleve të Rubikut, miku im i madhështisë sonë gazetareske në tatëposhtën e Krujës, mbushur me gjelbërimin e pishave, poshtë të cilave flladitëm epshet tona mëkatarë. Ngaqë thonë se pishat filtrojnë çdo mëkat...
Nuk e përmenda! Ia mbajta shënim epikat, që thoshte aty, në bythë të gamiles së shkretëtirës, si kronikani Mevlan Çelebia, dhe ja ku i keni. Ua solla! Pa lejen e tij! Çdo më bëjë? Do më kthejë pas në shkretëtirën Facebook? Dëm të madh do më bëjë! Ku ta gjej... Do englendisem me nimfat e tij të kolme dhe budallaqe, që të thonë orë e çast: “Sa i madh! Sa i madh!”
Pas pesë muajsh e ca, e keni të gjallë midis jush heroin viktorian të facebookut. Sikur nuk ka munguar kurrë. Dhe është më epik se Homeri! Dhe është më tragjik se Sokrati! Është më i miri se kurrë!
Hapini udhë, gjeneral Hyzotit!  
Vjen Ai me Ushtrinë e tij të Vargjeve.
Mbreti i Bardëve!
Më i dashuri Poeti im!

Gole Jovani,
mëkatar,
më shumë tani, se më parë.


Τρίτη 20 Ιουλίου 2010

KOSTAQ DUKA - Poezia që më pëlqen...


I dashur Koço!
Sepse më pëlqen të të thërras kështu. Mbase më kujton vitet e fëmijërisë, pjesën jo mëkatare të jetës sime, ku thërrisja kështu miqtë e mi të parë të fshatit minoritar, tashmë të harruar dhe të zëvendësuar me miq të tipit Role, Vaid dhe Pilo Zymbyli, më mëkatarë se Ai që i krijoi. Pra, më kujton fshatin tim të fëmijërisë së largët, ku ky emër ishte kaq i shpeshtë, sa ç'janë Kostat dhe Jorgot në Greqi.
Por është edhe një arsye tjetër, Koço, që të ndjej shumë pranë. Paçka se nuk jemi njohur kurrë nga afër. Gjithnjë e më shumë më ngjit poezia jote. Dhe pas asaj, lavires, dorëzohem krejt, jam krejt i pa fuqishëm. Mund t'i rezistoj tundimit të një Afërdite, nuk heq rrobat e mia menjëherë, siç bën Rolja i Nju Jorkut, në ato klabet ku kërcejnë skandinavet në Rixhvud, për "të kërcyer" me to. Vetë e thotë, unë nuk shpik gjë, as kam sy për të parë gjer atje. Mund t'i rrezistoj edhe tundimit të ideollogjisë fashiste, prej një shisheje vere të Duçes, që mund të më dhurojë Ndueja i Bolonjës, ish patrioti i një pjese tjetër të dashur të jetës sime, ama tejet mëkatare, për shkak të ambjentit, asaj të Mirditës, Ndueja, pra, mbase mëkatari më i fshehur i shoqërisë sonë skandaloze (mbase edhe për hir të udhëheqjes), që e ka siguruar udhëtimin e saj për në Skëterrën e Dantes.
Jam mrekulluar me ciklet e tua të fundit, Koço. Më kanë prekur, më kanë pëlqyer. Gjithnjë e më shumë, ti shkundesh nga tepërimet, ia heq një nga një rrobat së dashurës, për të parë në çarçafët e tua, trupin e saj të mrekullueshëm. Poezia jote kështu është tani, miku im. Si ato gratë mahnitëse në shezlogët e verës, që kamarosin me trupin e tyre, ku nuk gjen as një gram të tepërt, me atë lëkurën e bronztë, thua se zoti e ka bërë qëllimisht, të shkosh ti e t'i vësh nënshkrimin.
Është poezia që më pëlqen. atë mundohem të bëj edhe unë, Koço. Kuptueshëm, pa shumë moral, jetësisht, me emocione të nëndheshme. Që vijnë nga poshtë, nga nënrëra, si kumtet e një gruaje, nga nënlëkura e saj, si kënga e ëmbël e një vere, pas thartirës së fillimit.

"Botë
e copëtuar në mijra botë,
që ndizen e shuhen përditë..."
Hë, miq, bukur, hë? Ec e mblidhe veten mes këtyre kristaleve, mes këtyre botëve të vogla. Këtë e bën vetëm poeti, se gurgulis atomet, se përndjek të padukurën.
"Tani
rrezja, era, ajri, uji
luajnë me mua,
më prekin lehtas, më përkëdhelin..."
Ka këtu ndonjë shtirje, ndonjë sforcim, ndonjë gjë të gënjeshtërt? Ka vetëm shkencë jetësore, përvojë ndjesore të hedhur në vargje. Një sinqeritet prej fëmije. Një lehtësim, si ofshamë, që del nga shpirti. Oh, shyqyr, që qenka kështu! Sa mirë që është kështu!
Dhe ajo poezia e mrekullueshme "Sendërtimi i poezisë".
"Dhe fjala
tek vargu
u serëndit
në hapësirën e vet
si ta kish përjetësisht".
Për nder, është një hymn për poezinë, është një rregullore e brendshme e poetit. Unë do ta shtyp dhe do ta mbaj në xhep. Sepse do të shpjegojë tek të tjerët origjinën e poezisë sime, më mirë se unë vetë. Aman, më qafshi, lexojeni fjalë pas fjale, o miq. Tingulli, rrokja, fjala, vargu, poezia - avjon, që rend tek të tjerët. Vetë jeta jonë, e qëmtuar në bërthamë, atom pas atomi. Një mrekulli! Tek libri i ri që po bëj, kam një cikël të tërë, rreth 30 poezi për poezinë, një bashkëbisedim me të. Asnjë nuk është kaq e realizuar, kaq e vërtetë, sa kjo e Koços! Hë, më të lumtë, o mik! Kështu plotësohemi, kështu bashkërendohemi! Mbase e marr këtë vjershë të shkëlqyer, nëse më lejon ti, për ta vënë në krye të vjershave të mia. Vjersha për të dashurën janë ato, për POEZINË. Dikur i donim dashnoret e para të gjithë bashkë. Kush të mundëte i pari. Dikur i shkëmbenim poezitë për to. Përse mos ta bëjmë edhe tani. Sikur na iku mosha...
GRIGOR JOVANI


Παρασκευή 16 Ιουλίου 2010

GRIGOR JOVANI Sa rron dashuria?


Dashuria

Sa rron një planet?
                   Një pëllumb?
              Një gjethe plepi?

Kushedi...

Di vetëm sa rron
Dashuria -
                  e qara e parë
                      e foshnjës
                       tek djepi.

Do të ta them,
                       shpirti im!
          Pse bëhesh merak?

Sa rron Dashuria?
Sa jeta:
             Shumë pak!

Atlantida

Të të kërkoja
             duhej
diku gjetkë...
U mbush jeta
           kthime,
pa udhëtime.
Kishe shtegtuar
               në cep
të mendimit.
Pe Atlantidën
           e mbytur
dhe more rrugën
e kthimit.

Oxhaku

Ke gjinj të fryrë
dhe të ngrohtë,
si sobat me dru
në hotelet alpine,
të ftohtë.

Zgjas duart e mardhur,
të ngroh gishtërinjtë.
“Më ler! - thua ti. -
I ke të ftohta,
si minjtë!”

Dikur gjiri yt
ishte bujar,
si oxhak,
ndizej për mua
zjarr bubulak...

Një det

Kam përpara një det. Kaq të bukur
                                 dhe të freskët,
sa më dridhen gjunjët,
si dhëndrri,
në pragun e odës,
                             ku nusja
                               e pret...
Imzot!
Më ndihmo,
                    që të mos e zboj
                        edhe këtë det.

Babëzitja

Më erdhi në kokë një mendim i çuditshëm:
përfytyrova çastin tim të fundit,
brenda rrethanash të mundshme,
në të gjallë.

Do të pësoj infrakt, duke spermatizuar,
në raundin e dytë
seksual.

E pres, do ta kem pësuar nga zemra!

Thjesht, nuk do pranojë të vazhdojë,
të bëjë allishverishe
me gjak.

E kam hak!

Gjersa do të kem harruar këshillën:
“Një nga një, o plak!”

Atmosferë

Të prisja
dhe ngjante ndërkohë,
si të kishe ardhur.
Kisha veshur kostumin e ri,
me kollaren time të dashur.
Brenda dhomës, duke të pritur
u bëra heshtje,
album,
pasqyra.
Këputa borzilok në ballkon
dhe nga vazoja me ujë
mbi tryezë
u mbush aromë
gjithë dhoma.
Të prisja dhe ishte
si të kishe mbëritur qyshkur,
ndonëse nuk kishe ardhur akoma.

Fati

E dashur,

me ty më ngjan
se kam fituar
dikur
Çmimin e Parë
në lloto.

Por që më vonë
humba kuponin,
duke bërë
jetën time
burloto.

Çarçafët

Gjithnjë e më shumë
gërryen shpirtin
vetmia.
Si gjarpëri
bishtin e vet
kafshon.

Mendoj trupin e saj
lakuriq
në çarçafët e mia.
Më vjen të varrem
me to
në ballkon.

Djemtë e vetmuar
            - Bisedë me poetin Roland Gjoza -

Afrohu Ermis,
           Lajmëtar i Ndjenjave,
të shikojmë
çdo të bëjmë
                       me vetminë.
Të ndihmojmë
djemtë e pafjetur të netëve,
që s’ndjejnë akoma
zjarrin bubulitës
                            në brinj.
Djemtë e vetmuar,
që brenda gëzofit të tyre
përtypin netët e dimrit,
si arinj.

Oktapodi

Po të ishte grua
do të kishte tetë këmbë,
tetë palë këpucë të shtrenjta,
tetë palë geta nailoni.

Numëroni:
dyzetë gishtërinj me manekyr.

Për të gjitha
është një gjeneral në detyrë.

Kush e pyet,
si ia del mbanë, i ngrati?
Vaterloja e çdo burri,
krevati.

Fotografia

Shkruan diçiturën
poshtë fotografisë,
jo që të kujtohesh
              kur dhe si,

por që nuk je ti.

Asgjë nuk mbet’
nga dasma jote,
vetëm kjo foto
              bardhë e zi.

Ktheje pas,
do të shikosh vetveten,
                     s’ka se si.

- Je ti në këtë fotografi? -
                        të pyesin.
- Nuk e di...

Pari,
princi i Trojës

Mund të rri,
në Spartë,
me orë të tëra,
duke të parë,
Helenë,
i dashuruar,
prej bukurisë
tënde
mrekulluar.

Pasi e di:

në Trojë
kurrë
nuk kam
për të të çuar...

Mikja

Një mike,
më kërkoi çelsat e shtëpisë,
të nxirrte sytë
me një dashnor.

- Kur të ikni, -
i thashë, tek i lija çelsat në dorë, -
rregulloni krevatin!

Nuk u desh. Pasioni s’i la
të arrinin shtratin...

Grerëza

Një grerëz e çmendur
ma prish gjumin.

Dua ta mbys...
Po ku ta gjej lumin?

Grua

Nuk e di,
çdo të jetë ajo, që do na ndajë:
pamundësitë,
sëmundja,
pleqëria.

Di vetëm se në fund të dashurisë,
do t’i zëmë për fyti,
tok,
të tria.

Ndaj do thonë të tjerët, kur do vijë
dhe për ne,
koha,
për t’u ndarë:

Shkuan bashkë,
jo veç!

Bashkëluftëtarë!




Πέμπτη 8 Ιουλίου 2010

LLEMADEO (Ll. D.)

LLEMADEO është miku im i vjetër. Një mik, zërin e të cilit mund ta harrosh, për dhjetëvjeçarë të tërë, por fytyrën kurrsesi. As atë temperament të vrullshëm, si lumenjtë alpinë, atë shtat prej lisi malësie, atë karakter prej burri të maleve, që kur e thotë fjalën dhe kur të shtrin dorën, heshtin erërat dhe vënë veshin zanat e bjeshkëve. Ngaqë flet një burrë i vërtetë, një mik që, siç thuhet në viset e zemrave tona, “nuk të bën hasha kurrë...”.
Unë e kisha për fat ta bëja mik dikur, kur punoja me të vëllanë, Palin, në një gazetë të atdheut. Atëhere merreshe me folklorin... Një djalë i pashëm, gjithë jetë, që të bënte për vete me çiltërsinë dhe fisnikërinë e tij prej malësori. Ashtu kishte mbetur në mendjen time.
Pas njëzet e ca vjetësh, në kohëra krejt të ndryshme e në vende të krejt të huaja , u rigjetëm. Virtualisht, natyrisht, por ç’rëndësi ka? Kishte mbetur ai tharmi i vjetër i miqësisë në vetëdijen tonë, i cili kishte buitur filiza të rinj malli e miqësie. Një poemë të tërë më përkushtoi, në faqet e shtypit shqiptar të emigracionit dhe në internet, me rastin e një çmimi letrar, që më kishte dhënë një organizëm artistik (natyrisht, pa të drejtë, siç do të vraponte të ndërhynte me këtë rast, nga Nju Jorku, i treti i shoqërisë sonë të dikurshme, Vaid Hyzoti). Kështu u rilidhëm. Atëhere mësova se pas personalitetit të njohur të artit dhe jetës kulturore shqiptare në Gjermani, pas emrit të koduar LLAMADEO, fshihej miku dhe vëllai i mikut tim koleg të rinisë gazetareske në Atdhe. Poeti, publicisti, fotografi i mrekullueshëm, specializuar madje në shkollat gjermane, veprimtari i shquar i jetës patriotike që bëjnë bashkëatdhetarët tanë në këtë djep të rëndësishëm të kulturës perëndimore, në zemër të Evropës.

“Të paça, o këngëtar, me shpirtin fisnik,
si dikur, derte qamë, vargu yt malle më ndezi…
Qofsh mirë në Greqi, me fjalën e bukur shqipe,
që e përhap si rrezja e dritës,
me nje bukuri mengjezi!

Le të këndojmë së bashku, or mik i vjetër,

se ndoshta vesh i shurdhur do të dëgjoje një ditë.
Kjo botë e çmendur korrupsionesh, ku rrojmë,
prej fjalës sonë poetike,
ndoshta mund t’i hapë sytë!


Llemadeo,
22 Dhjetor 2006, Germany”.


Kështu e përfundonte LLAMADEO poemën që më kishte përkushtuar dikur. Nuk ma merrte mendja kurrë, se do më përkushtohej një ditë një poemë (!) Por hallall edhe teprimet e një miku të vjetër, gjersa u bë shkak të rigjeheshim, për të “kënduar bashkë”, siç na e dëshirojnë zemrat dhe filizat e reja të miqësisë, që flladitin jetën tonë të mëtejshme. Jetën tonë jo dhe kaq të lehtë...
I botova ciklin e mëposhtëm me poezi, në numrin më të fundit të “PEGASIT” - ia bëra surprizë, pasi poezitë ia zgjodha nga ciklet që kishte botuar në shtypin internetik - dhe ia nisa revistën në Gjermani me shënimin: “Po të dërgoj kalin tim fluturues, o vëlla. Shaloje dhe bëj një fluturim në qiejt e ëndrrës dhe shpresës. Paç erë të mbarë!”
Nuk më ka kthyer përgjigje. Ç’rëndësi ka? Mbase është duke fluturuar...

GRIGOR JOVANI
Athinë, korrik 2010



Παρασκευή 2 Ιουλίου 2010

Rrëfime intime për vetminë


O Grigor Jovani,
mos ia hap kaq lehte petet lakrorit, pse na rrefen ato qe i dinim per vete, po
s'i dinim per ty, c'na i ben mavri dyfish ato te shtuna e te diela, qe zoti i ka
taksur per ndonje marrezi te embel. Na paske genjyer o bir i Dionisit, na e paske hedhur, ne naiveve, qe benim c'benim te shtune e te diele ( nje vere ne uje ) e te kujtonim; Po Golja c'ben tani, me nje fije zilie qe ushqehej ne dashuri, humbur dritave te kuqe, bere tape buzuqeve? Po paskej qene trill poetik, ajo qe shpesh na ka bere me te bukur, sajimi i nje bote qe se kemi. Nje bote qe ju shkon aq per shtat poeteve xhentellmene.
E zbraze dhe kesaj radhe shishen, jo ate qe dime, te uzos a te uiskit, po hidherimin e vetmise se poetit.
Kishim kohe qe s'kishim lexuar poezi ne liste, qe t'i shkonin kaq shume atmosferes se veres, shkujdesjes, rrefimit intim djaloshar, po ishim perballur me topat e politikes qe shkrepin andej nga dheu meme, topa qe s'pushojne dhe s'shihnim gjekundi nje gazete a reviste ku te shijonim me te rralle ndonje poezi a tregim trondites. Keshtu do te mesohemi, me listat internetike, ku permes gjirizeve te perditshem kuterbues, vezullojne ndoca poezi prej poetesh te lindur, qe su ka mbetur te zgjedhin, po vec te pohojne permes tyre, listave, se ende rrojne ne kete bote jallane qe s'i do poetet.

Kam mesuar te flas me heshtjen time
Kur jam vetem
Vecanerisht te shtunave.
Duke qare pa ze
Te dielave
Shtrydhem si nje re e ngarkuar
Atehere hyp mbi catine time
Kerkoj takim
Me Zotin.

E njeh dhe ai vetmine
Ka bere dhe ai
Idiotin.

Padyshim e mrekullueshme. Gjetje brilante. Kjo eshte, Gole, ate qe kishe lemsh ma hodhe mua, tani e mbaj une dhe s'di s'i ta heq. C'na ngarkon me keto ngarkesa kaq te renda, miku im!
Ne fund te poezive i le ato zavalle fije qe magjijojne e hidherojne e na lidhen si nyje gordiane per shpirti e s'ka Aleksander qe me nje te rene te shpates t'i zgjidhe.
Po ajo tjetra, e Librave, ato kater vargjet e fundit aq trondites;

S'i t'ia bej t'iu marr me vete
Ne ate bote te huaj

Nuk bej dot miq te rinj
Pa ndihmen tuaj.

Miqte! Zhuritur je per miqte, e di, po dyfish i do, perderisa ua perserit me vargje duke ju zbuluar pa ta kerkuar njeri ate shpirtin tend skandaloz, aq te prape, aq njerezor, sepse ti miku im luan vetem me te verteta qe jane shtate, qe nga e hena ne te diele, ca te verteta qe do te na benin t'ia hiqnim vetes me kohe, po na genjen mendja se nuk e paskemi thene ende dhe nje varg qe sapo na erdhi.. Per hir te ketij vargu heqim gjithe keto qe llafos ti.. heshtje, vetmi, parandjenje per atje me libra ngarkuar ne kerkim te miqve te rinj..

Je i parealizuar, i dashur, ende s'je plotesuar me ato hire qe zoti i madh i ka taksur per roberit e vet, sepse dhe ashtu i karfosur me kostum e kollare rri ne pritje te asaj qe ende s'ka mberritur, ashtu me rri ne pritje dhe asgje s'ndodh, sepse ti ke genjyer kaq shume sic genjejme te gjithe te kapluar prej frymes se shenjte qe na vjen kushedi se prej ku, dhe papritur thua nje te vertete te thjeshte, se ajo s'ka ardhur. Pastaj genjen per hir te ndjenjes qe e ke vetem ti, per hir te justifikimit hyjnor ( sa pak do poeti, prandaj s'ia varin se ai s'kerkon, i mjafton sajesa ) mbushet dhoma me aroma, ndonese ajo s'ka ardhur akoma. Pra eshte e sigurte qe do te vije.
Grigor Jovani ne pritje te se bukures. Ne pritje te perjetshme. Dhe ne kete pritje, i vjen poezia, i vjen poezia prej lart, se ai di te prese, aq bukur di sa vete zotat bejne meshe per te.
Keshtu ne kete pritje te asaj, i veshur dhender, sepse je poet dhe asaj i jepesh i plote si nje xhentellmen i vertete, ndodh te na presesh dhe ne ndonje nate kur Athina te digjet prej yjeve te vet dhe Akropoli te mos jete me prej henes se plote, ndonje nate, me ate bocen me libra ne dore per udhen matane ne kerkim te miqve te rinj..
 ROLAND GJOZA