Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου 2010

Kundera i dashuruar

MILAN KUNDERA
(Çeki - Francë.
Lindur më 1 prill 1929)
 
(Nga libri poetik 
“Monologë”,
Pragë 1969)





Pse je kaq e bukur?

Pse je kaq e bukur?
Të mos jesh kaq e bukur.
Desha të ishe prej mishi,
jo prej drite dielli.
Përse je kaq e bukur?
Të ishe, të paktën, pikaloshe,
të mundja të të numroja gjithë jetën blanat.
Të ishe, të paktën, vëngëroshe.
Gjithë jetën, përgjunjshëm,
do të mundohesha të ktheja drejt meje
syrin tënd rebel.
Por ti je e bukur.
Po, ke ardhur drejtpërsëdrejti
prej bërthamës së zjarrtë të diellit.
Veçse unë s’mund të rroj vazhdimisht
poshtë kësaj drite.
S’mund të rroj vazhdimisht, si të jem lart në skenë.
Të më duken të gjitha.
Çdo shëmtirë,
çdo asimetri.
S’mund të rroj vazhdimisht poshtë prozhektorëve.
Kuptoje.
Mos qaj.
S’mund të rroj pa ty.
Je tepër e bukur.

Të gjitha u zbuluan.
Janë bashkë për herë të fundit

Ai:
Pas pak do të mbyllet porta në vagon.
Por ti mos ik. Rri akoma pak.
E di. Jashtë bie shi dhe veriu gjëmon.
Por unë do të të ngroh. Më flakëron
zjarri i ëmbëlsisë, që kam në gjak.
Vetëm mos ik. Rri dhe pak akoma.
Dhe nëse atje ku shkon furtunën përgatisin,
dhe nëse të këqinjtë ndonjë kurth të stisin?
Ti pendëza e fluturzës,
i buti push i pjeshkëzës,
në ç’hapësirë, në ç’kënd ke për të shkuar?
Ditënetëve ku kam për të të kërkuar?
Në ujë? Në ajër? Të qiejve në një skaj?
Më thuaj. Të të zbuloj do mundem paskëtaj?

Lëre të ikë trenin. Ik pastaj...

Ajo:
Jo. Duhet të shkoj. Po. Me këtë shi,
me këtë tren të zbrazur dhe të ngrirë.
Duhet. Dhe më beso, ndjej aq vetmi,
si të jem brenda predhës hedhur në hapësirë.
Asgjë më nuk dëgjoj. Jam e shurdhuar.
Ku shkuan zërat, qeshjet, të gjitha notat, tonët?
Ç’m’u bë hareja - taverna e gëzuar?
Zemra tani më ngjan e ftohtë, si vagonët.

Të gjitha këto, të lidhur tok si nyje,
përbrenda t’i kam lënë... Strehë e rënuar
ngjason tani e mandej rinia ime.
E zbrazur krejt, pret për t’u rrafshuar.

Sirena...
Më jep valixhen.
Dhe ta dish:
kjo shkallëz e vagonit,
është shkalla ime e fundit që kaloj.
Dhe fund.
E shurdhët jam dhe në heshtje shkoj.

Më tremb dashuria jote

Po, meqë kërkon ta dish,
më tremb dashuria jote.
Kam frikë gishtat e tu të djersitur,
që vazhdimisht më shtrëngojnë si dara.
Kam frikë sytë e tu përgjërues,
të rënda e të mëdha, si dy pllaka guri.
E di, ato dy gurë, do të doje,
në qafë të m’i lidhje.
Me ato në liqen të më hidhje.
E shkarfëlitur si barishte tek unë,
mes thellësive, të dy,
gjer në fund të lundronim…
… Më lësho!
Mos ma shtrëngo dorën!
Më lerë, të paktën, një çast të marr frymë.

Dëshirë për gjumë

Nuk di të rroj pa ty.
Ç’rëndësi ka në takohemi
një herë në dy muaj a mos më pak.
Vjen për mua dhe më çliron,
si dikë nga një punë me mëditje.
Dhe unë të ndjek.
Dëgjueshëm, siç të dëgjueshme janë
të gjitha gjërat,
që rrogëtohen.

Shkojmë gjithmonë në një tavernë të vogël
në periferi.
Kthejmë nga dy votka dhe unë pastaj
drekohem tek ty.
Harroj botën, bërtas nga lumturia,
por ti,
gjatë gjithë kësaj kohe preokupohesh
të mos humbas tramin e fundit.

Duke ikur them:
të flesh bashkë, së bashku të flesh,
të ndjehesh befas lehtëz, si pluhur,
të frymëmarrësh thellë, të transformohesh
në një këngë të gjatë,
brenda asaj vdekjeje të vogël e të ëmbël,
të ngjashme me një foshnje.
Të flesh së bashku, lehtëz, si flutur,
të shndërrohesh në një këngë të qetë.

Por ti me mua askurrë s’ka gjasë të flesh.
Një burrë vështirë përgjumet pranë një gruaje,
kur nuk dashurohen.
Ç’t’i bësh,
nuk rroj dot pa ty.

Mos më prek!

... Si të të dua,
kur gjithë shpërfillje hesht?
Mos më prek, nuk të dua!
Por të thoje, të paktën, dhe vetëm një fjalëz.
Por të thoje, të paktën, një gënjeshtër të ëmbël.
Fol. Do të të besoj. Do t’i duroj të gjitha.
Do të ndjek gënjeshtrat e tua, si somnambulja,
gjatë jermisë.
Më dashuron? Ma thuaj! Përgjigju!
Do të shtrihem përpara teje, si livadh.
Do të të gëlltis përbrenda, si pylli brumbullin.
Vetëm fol, thuamë gënjeshtra, përgjigjmu...
... Por ti shikon gjetkë. Gjatë
dhe shkujdeshëm.
Mos më prek! Nuk të dua!
Nuk të dua, se do të jesh fatkeqësia ime, vdekja,
varfëria ime e madhe.
Nuk të dua, sepse të dashuroj, sepse
trupi im
është një kope delesh të egra,
që nuk pranon askush t’i ruajë...
... Ah,
ç’po bën?... Po më puth?...
I dashur...
i dashuri im!...
ti...

Jo, ti nuk e di

Jo, ti nuk e di sa të kam dëshiruar.
Bisedonim. Gjithë familja.
Por unë s’e kisha mendjen, heshtja i hutuar,
s’dëgjoja as tim bir, të paktën nga mirësjellja.
Shikoja vetëm portën kanatehapur,
si lakuriq nate, gati për të fluturuar.
Portën dhe kornizën e saj të zbrazur.
Ngado që të kthehesha për ta shikuar,
ajo kornizë boshe më gëlltiste.
Im bir... im bir...
Aspak s’e kisha mendjen ç’më pyeste...

Jo, ti nuk e di sa të dëshiroja.
Të gjithë të kredhur në gëzim dhe unë thua se vajtoja...

Pastaj ia mbatha dhe tani pranë teje,
veçse përbrenda diç më dhemb.
Ah... të bëhej të mos dëgjoja,
atë zë të trishtë, që më tremb.

***
Nata e tretë që gjumi më ka lënë.
Zëri i gjëmshëm s’thotë që të pushojë.
I flas: - Pusho! - Tëmthat më gjëmojnë.
Ç’farë, the diçka, e dashur?
E treta ditë që veshët më tradhtojnë.

E vetmja pështymë në flokët e Afërditës
(flet burri)

Thua që jam xheloz i marrë?
Që kjo s’është gjë tjetër,
veçse një ledhatim më tepër?
Puthje që shuhet,
koma pa u ndezur?
Duhet, pra, të të them, diçka që nuk e di:
“Dhe vetëm një pështymë në flokët e Afërditës,
e shndërron atë staujë Perëndie
në një piedestal të thjeshtë,
ku mbështetet ajo pështymë”.

Do t’ish më mirë të heshtje

Mos më fol për dashuri.
Çdo fjalë tënden e dëgjoj brenda meje,
tek gërryen si krimb.
Të dashuroj, të dashuroj, të dashuroj...
Edhe pse e di, që zemra jote
fshihet pas një brrave të huaj.
Lëri gënjeshtrat, se gjoja qenkan qimet e
flokëve të mia.
Nuk të besoj, nuk të besoj aspak.
Përgjersa fjalët e tua kallamishte janë dhe fushë
dhe mjegull, përmes së cilës ngutesh,
me kapelen mbi fytyrë dhe me fytyrën
brenda palltos.
Veçse unë të shoh. Pas fjalëve të tua
të shikoj.
E di ku shkon. E njoh atë portë.
E njoh dhe emrin që ka përsipër.
Ndjej zjarrminë që trupin ta përshkon.
Shikoj sytë e tu, që rrotullohen
drojshëm dhe përfajshëm...
Pusho, hesht,
i di të gjitha... Ah, sikur të mos më thoje,
se më dashuron... Më mirë të heshtje...
Si atëherë... Në fillim.
Atëhere ishe i pagojë.
Ishe si arush prej leckash.
Nuk flisje për dashuri
dhe ishe dashuria vetë.
Ah, djaloshi im i dashuruar...
Çfarë, prapë flet?
Për atë Zot, pusho!

Lëre dritën të ndezur

Lëre dritën të ndezur... të lutem...
Të paktën të të shoh...
çdo natë kam frikë, në je akoma ti.

Mos u zemëro.
Dua të të shikoj.
Pa lodhje.
Gjersa të shndërrohen sytë e mi
në rrënjë të vdekura,
brenda teje të braktisura.

Ishte aq e trishtme, që kisha shumë bura.
Më e trishtueshme se shkretëtira Karakum.

Jam tani si nikoqirja e marrë,
që me një fanar, gjithë ditën,
përsillet të ndriçojë shtëpinë.

Kam frikë dhe më të voglën errësirë,
brenda gonxheve petalerëna.
Kam frikë, që t’i mbyll qerpikët.
Ç’bëhet, nëse me të hapur sytë,
në vend të kokës tënde në jastëk
gjej ndonjë mi, tek më lëpin
me gjuhëzën e hollë buzët?

Kam frikë ndonjë shaka të ashpërr.

Kam frikë, mos në mëngjes je dikush tjetër.

Qe aq e trishtueshme, që kisha shumë burra.
Lëre dritën të ndezur sot, tërë natën.


Mendimet

Mendimet e tu janë fëmijë çapkënë.
Shpërndahen e shkojnë
një Zot e di se ku.

Si një guvernante e marrë,
nga tjetra anë e gardhit,
unë i ndjek nga pas,
kuturu.


Mbylle dritën

I dashuri im!
Mbyll dritën,
mos më shiko...

Nuk dua vazhdimisht të shikosh,
fytyrën time të shëmtuar.
Atë që qysh nga djepi,
dikush më detyroi ta mbart.

Ta mbart, ashtu siç duhet ta mbartë,
robi në paradën festive,
për dëfrimin e dikujt,
të urryerën garanci fiktive.

Mbyll dritën.

Mos më shiko...

Do të doja të ikja që këtej

Do të doja të ikja që këtej,
të shkoja diku gjetkë.
Diku, ku gra të bukura nuk ka,
as burra mendjendritur. Diku do të doja që të shkoj,
ku ka veç njerëz të zakonshëm.

Eja. Varur do të jenë shilarësit ndër pemë,
stoli me nyjet e mëdhenj, si sytë
e një qenushi.
Një plak me qumësht do na mbushë
dy kupëza
dhe ashtu qetë, paqësore si ylber,
biseda do të ulet në ballet e të gjithëve.

Atje askush nuk do vërejë
si i kam këmbët edhe gjoksin,
atje njerëzit njihen veç
nga zëri i tyre i kaltër,
sepse i kaltërt zëri është
kur njerëzit janë të thjeshtë,
krejtësisht të thjeshtë si fëmijë, si kecër,
si qenushë.

Eja. Urëza e drunjtë do të jetë atje
dhe prej burimit
e stërzgjatura rrëkezë do rrjedhë ngadalë dhe
qetësisht,
ç’gjë qetësuese është, që uji gjithmonë rrjedh,
që urën lan dhe brigjet, gurët dhe gjithshka,
zakonshëm krejt, pa zhurmë.
Dhe do të jetë atje livadhi i paanë, ku brenda tij
shkërrmoq
atë peshëzën në gjoks, që asnjëherë nuk dita
çfarë ta bëja.
Dhe u bëra e keqe paskëtaj, kur zunë të thonë,
se marrkam hak,
për bukurinë që humb, ngaqë po plakem.

Eja. Do të jetë atje stacioni gjithë blerim
nëpër parvaze
dhe nënpunësi i motshëm, që i bie
trumbetës fëminore.
Dhe tej në skaj, një tren i shkurtër, që i ngjan
një zemre që rend përsipër shinave.
Pastaj, i dashur, yje s’do shikosh atje
gjëkundi,
pëllumba do të ketë në vend të yjeve,
sepse më thoje
yjet nuk i do,
të ngjajnë me gurë të ftohtë mes shkretëtirës,
por se pëllumbat dashuron dhe unë dua
të vish atje me mua,
përgjersa bashkë, asgjëkundi s’kemi shkuar.


Shqipëroi:
GRIGOR JOVANI
(Athinë, 1997)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου